10 weetjes over piri piri

Piri piri is bij ons in huis een guilty pleasure te noemen. Standaard hebben we zo’n zes tot tien verschillende soorten staan. Daarvan zijn er één of twee zelfgemaakt, want ook daar experimenteren we graag mee. Zelfs de kinderen eten graag piri piri bij hun tosti, ramen noodles, boterham met kipfilet, broodje sardine of wat dan ook als lunch. En het maakt niet uit of we frango piri piri, gado gado of een lekker varkenshaasje eten, bij het avondeten hebben we ook bijna altijd wel een flesje of twee op tafel staan. Zelfs bij de pannenkoeken en stamppot! Hoog tijd dus om eens wat meer informatie te delen over deze Portugese viagra 😉

Piri piri of peri-peri

De naam van dit pittige goedje wordt op verschillende manieren geschreven. Piri piri, peri peri, pili pili, soms aan elkaar geschreven, soms met twee losse woorden en vaak met een streepje tussen de woorden. Alle manieren van schrijven zijn correct! Het is afhankelijk van de taal welke schrijfwijze “er bij hoort”. Zo is “pilipili” het woord voor peper in het Swahili. Dit kan overigens iedere soort peper zijn! Peri peri is in diverse Afrikaanse talen, waaronder in Mozambique waar Portugees wordt gesproken, het leenwoord dat wordt gebruikt om dit pittige goedje aan te duiden. In het Engels, waar ook ter wereld, zal vrijwel altijd peri-peri, dus mét streepje, worden geschreven. In Portugal zul je (bijna) altijd piri-piri tegenkomen. Piri piri zonder streepje is meestal in Nederland te vinden.

Mocht je nog op school zitten en een opstel voor Nederlands moeten schrijven, dan is dit dus een perfect woord om je docent zenuwachtig te maken 😉

Afrikaanse rode duivel

Niet te verwarren met de Belgische rode duivel die enkel op het voetbalveld te vinden is en niets met eten te maken heeft. Afrikaanse rode duivel is niet, zoals vaak wordt gezegd, de vertaling van het woord piri piri uit het Swahili. Het is een chilipepersoort met de Latijnse naam “Capsicum frutescens”.

Mooi rood is niet lelijk

Piri piri is altijd rood. Nu zal je waarschijnlijk denken “Duh, dat is logisch, want die pepers zijn ook rood”. Verrassend genoeg zijn de vruchten van deze chilipepersoort ook groen, roomwit, paars of geel afhankelijk van hoe rijp ze zijn. Ook met deze kleuren kunnen ze worden gegeten en verdwijnen ze geregeld in diverse gerechten. Als de vruchten, de pepers zelf, rijp zijn kleuren ze oranje tot rood en zijn ze op zijn pittigst. Dát is het moment waarop ze in de piri piri verdwijnen.

Wereldreiziger

Met alle verwijzingen naar Afrika en de van het Swahili afgeleide naam zou je denken dat de plant waar de pepers aan groeien uit Afrika komt. Sluit er maar geen weddenschap op af, want die verlies je! De capsicum frutescens komt oorspronkelijk namelijk uit Amerika. De 15e eeuw was het begin van twee eeuwen ontdekkingsreizen voor Portugal. In Amerika ontdekten ze niet alleen de gila (Portugese pompoen) die ze mee terug namen naar Europa. Ook ontdekten ze dus de hete pepers die ze later wereldberoemd zouden maken. Ze introduceerden de plant in Afrika en nadat ze hem daar ook gericht gingen verbouwen vond hij zijn weg naar India en ook de rest van de wereld.

Schaal van Scoville

De pittigheid van peper wordt aangegeven in units op de schaal van Scoville. Deze werd in 1912 ontwikkeld door Wilburg Scoville. Toen werd gekeken hoeveel water er moest worden toegevoegd aan een vermalen peper totdat deze niet meer pittig smaakte. Tegenwoordig is de schaal een stuk minder subjectief en wordt de concentratie capsaïcine, het stofje dat zorgt dat je pittig proeft, gemeten.

In Nederland wordt gemiddeld genomen iets als pittig beschouwd wanneer het 500 tot 1000 scoort op de schaal van Scoville. Dat is niet heel bijzonder pittig. Om een idee te geven van pittig; Sambal Oelek, een van de meest bekende soorten sambal in Nederland scoort ongeveer 2000 en Tabasco zit qua eenheden op zo’n 5000. De pepertjes die gebruikt worden voor het maken van piri piri scoren op de schaal van Scoville tussen de 50.000 en 175.000 eenheden! 

Capsaïcine

Capsaïcine dus. Het stofje dat óók wordt gebruikt voor het vervaardigen van pepperspray, maar dan supergeconcentreerd. Deze stof stimuleert de receptoren op je tong die ervoor zorgen dat je hitte en pijn voelt. Alleen is deze hitte en pijn niet echt. Het is een soort trucje van moeder natuur. Hoe meer capsaïcine, hoe intensiever de receptoren op je tong worden gestimuleerd, hoe extremer het signaal is dat naar je hersenen wordt gestuurd. Maar eigenlijk is er helemaal niets aan de hand. Het gevoel van brandende hitte en het klamme zweet dat je uitbreekt voelt echt, maar bestaat enkel en alleen in je hoofd. Het zit dus letterlijk tussen je oren!

Niet blussen met water

Hierboven hadden we het al even over capsaïcine. Deze stof is niet of nauwelijks wateroplosbaar. Dat betekent dat als je een keer te enthousiast bent met je piri piri en je daardoor kunt vuurspuwen het géén zin heeft om water te drinken. Ook bier en frisdrank zullen je mondbrand niet blussen omdat ook deze dranken geen vet bevatten. Capsaïcine is namelijk een lipofiele stof, wat betekent dat het vet oplosbaar is. Rijst of droog brood kunnen het branderige gevoel van teveel of te sterke piri piri tegengaan, maar het allerbeste is zuivel, pure olie of een andere vette substantie. Zouden ze in Portugal daarom zo graag desserts met gecondenseerde melk maken?

Nog meer namen

We hebben al aardig wat namen en schrijfwijzen benoemd voor zowel de hete peper als voor de saus. Het zijn ze voor de peper nog niet allemaal. Rawit, lombok (rawit), bird’s eye chili, Thaise peper of Thai chili zijn ook namen die veel gebruikt worden voor deze zelfde peper. Het is maar net in welk land je zit of van welke wereldkeuken je wilt genieten.

Piri piri leren eten

Pittig eten kun je leren. Door met regelmaat piri piri te eten raken de receptoren op je tong gewend aan de stoffen die het brandende gevoel veroorzaken waardoor je een hogere tolerantie krijgt. Het is een beetje net als oefenen op het kunnen doen van een spagaat, heel veel sit-ups doen of bijvoorbeeld gewichtheffen. Hoe vaker je het doet, hoe gemakkelijker het gaat. Langzaam opbouwen is hierbij belangrijk en de lijn pittige sauzen van Quinta ‘d Avó is hiervoor héél geschikt. Begin met een niet (zo) pittige optie en werk je op naar zo pittig als jij lekker vind!

Portugese viagra

De benaming Portugese viagra heb je al een paar keer gelezen in dit artikel. Dat is serieus een dingetje! Als we in Portugal zijn en we zitten bij iemand in prive omgeving aan tafel is er niemand die vraagt of je de piri piri even wilt doorgeven. Er wordt consequent gevraagd om de (Portugese) viagra even door te geven. Dit zou een ego-dingetje kunnen zijn, want het is altijd zelfgemaakte piri piri die op tafel staat. Grappig is het in ieder geval wel. Ik vraag me dus ook af of het in heel Portugal zo is of alleen in het zuiden waar wij komen.

Grootste piri piri assortiment van Nederland

Weetje nummer 11 is inmiddels ook een vast gegeven geworden in onze informatieve lijstjes. In dit geval kunnen we met trots stellen dat je bij ons het grootste assortiment piri piri van Nederland kunt vinden. Onze prijzen beginnen bij €1.25 en lopen op tot €5.99. Mocht je nog op zoek zijn naar een pittig SinterKerstCadeautje voor in de zak of onder de boom, dan kun je dus leuk slagen!

Durf je je niet goed aan piri piri te wagen, maar wil je er wel graag mee experimenteren? We hebben ook verschillende temperos (marinades) met piri piri en sauzen zoals ketchup en kruidensaus met extra oempf. Is de keuze te ruim of vind je het moeilijk kiezen omdat je iemand wilt verrassen? Je kunt ook contact met ons opnemen en we helpen je graag een keuze maken!

Op een schaal van piri piri, hoe piri eet jij?